آیا حاضر هستید که فیلم کارگردانی شده توسط هوش مصنوعی را تماشا کنید؟
هوش مصنوعی در سینما یک داستان علمی تخیلی نیست، بلکه جریان رو به رشد امروز سینمای جهان خصوصاً هالیوود است. حالا کارگردانهای حرفهای سینمای جهان به خوبی میدانند که با چه دستیار قدرتمندی آشنا شدهاند و چگونه از این دستیار باهوش برای خلق جلوههای هنری در فیلمسازی استفاده کنند.
اما سوال چالش برانگیز و حتی ترسناک چیز دیگری است. دامنه نفوذ هوش مصنوعی در سینما چقدر است؟ آیا هوش مصنوعی تهدیدی برای آینده فیلمسازی کلاسیک است؟ و اینکه هوش مصنوعی کارگردان آینده سینمای مدرن خواهد شد؟
آینده کارگردانی در عصر هوش مصنوعی
آینده کارگردانی در عصر هوش مصنوعی نه با جایگزینی کارگردان، بلکه با دگرگونی نقش او از یک مدیر فنی – اجرایی به یک کاپیتان خلاق یا رهبر ارکستر دیجیتالی است.
هوش مصنوعی یا خودکارسازی وظایف وقتگیری مانند تدوین اولیه، تولید استوری بورد، طراحی بصری و حتی تحلیل فیلمنامه فضای حیاتی را برای کارگردان ایجاد میکند تا انرژی بیشتری را روی ماهیت اثر سینمایی گذاشته و زمان ارزشمند خود را درگیر کارهای روتین نکند.
اگر هر فیلم یک پروژه باشد، میتوان از تکنیکهای مدیریت پروژه با هوش مصنوعی استفاده کرد. یک کارگردان باهوش به خوبی میتواند از هوش مصنوعی برای تحول فعالیت هنری خودش استفاده کند و این همان آینده کارگردانی AI است.
ورود هوش مصنوعی به دنیای سینما
همین حالا که این مقاله را میخوانید، ورود هوش مصنوعی در سینما دیگر یک افسانه و یا تهدید نیست. حالا کارگردانهای زیادی از هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار شش دانگ استفاده میکنند. کارگردانهای زیادی اعتراف کردهاند که از ایدهپردازی تا طراحی فیلمنامه و توسعه طرح داستان از هوش مصنوعی کمک گرفتهاند. حتی برخی فیلمنامه نویسها از هنرمندی هوش مصنوعی در ایجاد دیالوگ استفاده میکنند.
طراحی بصری برای خلق صحنههای خاص، فیلمبرداری هوشمند، فناوریهای حضور مجازی، بازسازی چهره و اجرای مراحل پسا تولید مانند تدوین و صداگذاری تنها گوشهای از تاثیر AI بر هالیوود هستند.
آیا AI میتواند جایگزین کارگردان شود؟
آنچه مسلم است، دیگر نمیتوان از نقش هوش مصنوعی برای طراحی جلوههای بصری غافل شد و هر روز که میگذرد، این قابلیتها غنیتر و حضور AI پررنگتر است. اما تا این لحظه هوش مصنوعی در سینما صرفاً یک دستیار قدرتمند است. ولی آیا میتواند جایگزین نویسندگان، طراحان، تدوینگرها، بازیگرها و از همه مهمتر کارگردان شود؟
هوش مصنوعی و خلاقیت هنری
اولین چالش هوش مصنوعی در سینما فقدان تاریخچه زیستی – عاطفی است. از آنجا که هوش مصنوعی خالی از تجربیات زندگی، عواطف، دردها و شادیها است، قاعدتاً نمیتواند خلاقیت هنری اصیل و دیدگاه منحصر به فرد خود را داشته باشد.

تغییر در نقش کارگردان، بازیگر و فیلمبردار مستلزم خلاقیت هنری است و این خلاقیتها از سبک مخصوص کارگردان و یا بازیگر آغاز میشود. هوش مصنوعی میتواند سبکها را تقلید کند، اما در به وجود آوردن یک سبک منحصر به فرد که بازتاب دهنده روح او باشد، ناتوان است. واقعا چه کسی از تماشای فیلمها به سبکهای کپی شده لذت میبرد؟
محدودیتهای فعلی الگوریتمها
الگوریتمهای هوش مصنوعی برای خلق پاسخها در مقابل دستورات انسانی توسعه پیدا کردهاند و هنوز در جایگاه تصمیمسازی نیستند. الگوریتمهای فعلی هوش مصنوعی نمیتوانند مانند یک کارگردان تصمیم بگیرند، زیرا:
- از بینش هنری اصیلی برخوردار نیست.
- در درک و هدایت بازیگری ناتوان است.
- توانایی درک انرژی صحنه و فضای احساسی حاکم بر سکانسهای فیلم را ندارد.
- در زمینههای فرهنگی، تاریخی و عاطفی همچنان ناتوان است و نمیتواند ظرفیتهای عاطفی یا فرهنگی یک سکانس فیلم را تحلیل کند.
- کاملاً به جریان دادههای از پیش تعریف شده وابسته است و قدرت ریسک پذیری هنری خاصی ندارد.
- چیزی درباره مسئولیت هنری نمیداند. پس نسبت به آنچه میسازد پاسخگو نیست.
نمونههای واقعی استفاده از AI در هالیوود
فیلمسازهای حرفهای، هوش مصنوعی را به چشم رقیب نمیبینند. نمونه برجسته این تفکر در سینمای هالیوود دیده میشود. حالا فیلمسازهای هالیوودی از هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار در بخشهای مختلف تولید یک فیلم استفاده میکنند.
فیلمهایی که از AI در فیلمنامه یا تدوین استفاده کردهاند
فیلمنامه بسیار جذاب فیلم سولاریس (Solaris) توسط یک الگوریتم هوش مصنوعی به نام بنجامین نوشته شده است. البته فیلمنامه نهایی محصول خلاقیت انسانی بوده است.
فیلم مورچگان (The Ant-Man) در دنیای سینمایی مارول نیز یکی دیگر از نمونههای برجسته استفاده از هوش مصنوعی در فیلمنامه نویسی است. همچنین برای تدوین فیلم معروف مرد ایرلندی نیز از قدرت هوش مصنوعی استفاده کردهاند. به هر حال اینها نمونههای واقعی از اعتراف سازندگان در استفاده از هوش مصنوعی در سینما است.
ابزارهای هوشمند در پیش تولید و تدوین

هر سال چندین نوع از ابزارهای تولید و ویرایش فیلم معرفی میشود که یا کل این ابزارها و یا حداقل بخشی از توانمندی آنها با تکیه بر هوش مصنوعی کار میکند. استودیوهای فیلم هالیوود نیز در استفاده از این ابزارها اباعی ندارند. ابزارهایی مانند:
- چت باتهای پیشرفته مانند Cloude ، Gat GPT و Gemini برای ایدهپردازی، شخصیت پردازی، نوشتن دیالوگ، بازنویسی و توسعه طرح داستان کارایی دارند.
- Midjourney یک ابزار هوش مصنوعی بسیار قدرتمند برای خلق تصاویر هنری است. کارگردانهای هالیوودی از این ابزار برای ایدهپردازی طراحی صحنه، لباس شخصیتها و یا گریم و محیط فیلم استفاده میکنند.
- DALL-E3 یک ابزار هوش مصنوعی قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق براساس توضیحات متنی پیچیده است.
- Kaiber یکی ابزارهای تولید فیلم با AI برای ویدیوهای کوتاه بر پایه هوش مصنوعی است. کافی است سکانسهای فیلمنامه را در این ابزار تایپ کنید تا تصاویر متحرک و پویا و کاملاً زنده از صحنه داشته باشید.
- Auto Transcribe یکی از ابزارهای تولید فیلم با AI برای تبدیل دیالوگها به متن است.
- ابزارهای Runway ML و یا Lumen که برای تدوین اولیه فیلم توسعه پیدا کردهاند.
- ابزارهای AIVA و Adobe Padcast که مبتنی بر هوش مصنوعی برای صداگذاری و موسیقی در فیلمها کارایی دارند.
- ابزارهای Runway ML، Inpainting و Magic Mask برای جلوههای بصری سینمایی استفاده میشوند.
تهدید تا فرصت؟ واکنش سینماگران
خیلی سال است که فیلمسازان برجسته هالیوودی با هنرمندی تکنیکهای نرمافزاری و بصری انواع شخصیتهای غیر واقعی را خلق کردهاند. اما اینکه یک بازیگر مستقل توسط AI معرفی شود که وجود خارجی ندارد، اما برای بازی در فیلمهای هالیوودی قراردادهای واقعی امضا میکند، ماجرای تکان دهندهای است. ماجرایی که به گمانه زنیها برای استفاده از هوش مصنوعی در سینما دامن زده است.
مخالفتها و نگرانیها از تاثیر AI بر هالیوود
اینکه مخالفان حضور هوش مصنوعی را تهدیدی برای خود میدانند و یا تهدیدی برای ماهیت سینما میدانند، بحث جالبی در استودیوهای فیلم هالیوودی است. نمونه برجسته این مخالفتها اعتصاب تاریخی نویسندگان و بازیگران هالیوودی در سال ۲۰۲۳ بود. در آن اعتصاب سراسری نویسندگان سینمای هالیوود نگران بودند که استودیوها از هوش مصنوعی برای تولید فیلمنامههای اولیه و یا بازنویسیهای ارزان قیمت استفاده کنند و صرفاً از نویسندگان به عنوان نقش ویرایش متون تولید شده با AI بهره ببرند.
جاستین بت فیلمنامه نویس مشهور هالیوودی از جمله چهرههای برجسته مخالف هوش مصنوعی در سینما است. او هوش مصنوعی را یک فریب معرفی کرد که بر پایه دزدیدن مالکیت معنوی آثار هنری شکل گرفته است. تام هنکس بازیگر سرشناس هالیوودی نیز در یک گفتگوی طنز از شبیه سازی خود توسط هوش مصنوعی ابراز نگرانی کرد و نبود بحثهای قانونی برای استفاده از این فناوری در شبیه سازی بازیگران را زیر سوال برد.
تریس الیزابت راس بازیگر هالیوودی، جورج لوکاس و استیون اسپیلبرگ کارگردانان بنام هالیوودی و سوزان ساراندون از تهیه کنندگان سینمای آمریکا دیگر چهرههای برجسته هستند که به ترتیبی مخالفتها و یا نگرانیهایشان را از حضور هوش مصنوعی در سینما اعلام کردهاند.
حمایتها از تاثیر AI بر هالیوود
کریس میزر فیلمساز و متخصص جلوههای بصری نمونه برجسته افراد طرفدار هوش مصنوعی است. او در یکی از مصاحبههایش گفته که هوش مصنوعی به فیلمسازان قدرت دیدن رویاهایشان را میدهد. تا جاییکه میتوانند بدون محدودیت تیم فنی و یا بودجه، پیش فرضی از رویای فیلم سازی خود را به تصویر بکشند!

جو روسو از کارگردانان هالیوودی است که بارها حمایتهای صریحی از هوش مصنوعی در سینما کرده و حتی بیپرده در به کارگیری از این فناوری سخنرانی میکند. این فیلمساز آمریکایی موضوع هوش مصنوعی در سینما را از دیدگاه اقتصادی نگاه میکند. به هر حال از نظر جو روسو با هوش مصنوعی میتوان فیلمهای جذاب، هیجانی، پر از جلوههای بصری اما ارزان قیمت را تولید کرد که حتی بهتر از نمونههای کلاسیک هستند.
اما برجستهترین شخصیت حامی هوش مصنوعی و بهکارگیری آن در تکنولوژی سینمایی کارگردان افسانهای تیم برتون است. تیم برتون تا به حال از هوش مصنوعی در آثار خودش استفاده نکرده، اما در جایی گفته که برخی آثار متکی بر هوش مصنوعی زیبا، گیرا و خلاقانه هستند.
آیا باید نگران هوش مصنوعی در سینما باشیم یا آماده شویم؟
هوش مصنوعی یک ابزار است و میتواند دستیار عالی برای کارهای کارگردانی باشد. آینده فیلمسازی با هوش مصنوعی گره خورده است. نه اینکه جایگزین بازیگران و یا کارگردانها شود، بلکه نقش یک دستیار ششدانگ را بازی کند. تاثیر AI بر هالیوود و هر سینمای دیگر حذف کننده نیست. واقعاً کارگردانها نباید نگران تغییر نقش کارگردان، بازیگر و فیلمبردار باشند. اما باید خودشان را آماده کنند. آماده برای استفاده از هوش مصنوعی تا از کارگردانهایی که هوشیارانه از این تکنولوژی استفاده میکنند، عقب نمانند.
سوالات متداول
- آیا فیلمهای ساخته شده با هوش مصنوعی موفق بودهاند؟
بله، فیلمهایی که از هوش مصنوعی به عنوان ابزار و کمک دستیار فیلمبردار یا جلوه ویژه استفاده کردهاند، توانستهاند نظر مثبت جامعه جهانی را دریافت کنند.
- AI در حال حاضر چه نقشهایی در تولید فیلم دارد؟
AI هرگز نمیتواند جایگزین باشد؛ اما در تدوین فیلمها، ایدهپردازی برای فیلمنامه نویسی، جلوههای ویژه، صداگذاری و حتی تولید موسیقی استفاده شده است.
- آیا کارگردانها شغل خود را از دست میدهند؟
خیر، اما در آینده کارگردانهایی که از هوش مصنوعی به عنوان دستیار استفاده نمیکنند، قاعدتاً در رقابت با همکاران هوشمند خود عقب میمانند.
منبع: hollywoodreporter
خیلی جالبه، اما اگر هوش مصنوعی بتونه فیلم بسازه، تکلیف حقوق نویسنده و کارگردان اصلی چی میشه؟ مثلاً اگه الگوریتم از آثار قبلی الهام بگیره، مالک اثر نهایی کیه؟
سؤال دقیق و مهمیه. یکی از جدیترین بحثهای اخلاقی در هالیوود همینه. فعلاً قوانین مالکیت فکری برای آثار ساختهشده با AI مشخص نیست، اما احتمالاً در آینده نزدیک، «اثر مشترک انسان و ماشین» بهعنوان یک قالب جدید قانونی مطرح خواهد شد.