بازیگرانی ایرانی در خارج از کشور، چهرههایی نامآشنا در سینما و تلویزیون ایران هستند که تصمیم گرفتهاند برای ادامه تحصیل، تجربیات آکادمیک خود را در دانشگاههای بینالمللی دنبال کنند. این انتخاب نه تنها به غنای دانش و مهارتهای هنری آنها افزوده است، بلکه دریچهای تازه به سوی فرهنگها و دیدگاههای هنری متفاوت باز کرده است.
در دنیای پررقابت امروز، بسیاری از هنرمندان برای ارتقاء سطح علمی و هنری خود، مسیر تحصیل در کشورهای دیگر را برمیگزینند. این مقاله، به معرفی سه نفر از این بازیگران موفق میپردازد که با پشتکار و انتخاب هوشمندانه، تجربهای ارزشمند در خارج از مرزهای ایران کسب کردهاند. در ادامه خواهیم دید که چگونه این افراد با تحصیل در دانشگاههای معتبر بینالمللی، به دانش و مهارتهای خود عمق بخشیدهاند.
فرهاد آئیش از لندن تا آمریکا
فرهاد حشمتی عقدایی، که ما او را با نام هنری ” فرهاد آئیش ” میشناسیم، یکی از بازیگرانی ایرانی در خارج از کشور است که سابقه تحصیلی درخشانی در کشورهای اروپایی و آمریکایی دارد. او که دوران دبستان و دبیرستان خود را در تهران سپری کرده بود، در جوانی تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل به انگلستان سفر کند. این سفر، نقطه عطفی در زندگی حرفهای و شخصی او بود. پس از مدتی اقامت و تحصیل در انگلستان، فرهاد آئیش عازم آمریکا شد تا در رشتههای فیلمسازی و عکاسی به تحصیل بپردازد.
تحصیل در دو رشته مرتبط با هنر سینما و عکاسی، دیدگاه هنری او را بسیار گسترده کرد و به او کمک کرد تا با زوایای مختلف تولید هنری آشنا شود. او نه تنها با تکنیکهای روز دنیا در این حوزهها آشنا شد، بلکه فرصت یافت تا با هنرمندان و اساتید بینالمللی نیز تعامل داشته باشد. این تجربیات، قطعاً در شکلگیری سبک بازیگری و کارگردانی او نقش بسزایی داشته است.
بازگشت فرهاد آئیش به ایران، پس از سالها تحصیل و کسب تجربه در خارج از کشور، باعث شد تا او بتواند دانش و مهارتهای جدید خود را به سینما و تئاتر ایران منتقل کند. او که همسر مائده طهماسبی، دیگر بازیگر برجسته ایرانی است، همواره به عنوان یک هنرمند باسواد و آگاه به مسائل روز دنیا شناخته میشود.
برخی از فیلمهای فرهاد آئیش عبارتند از:
- گیجگاه (۱۴۰۰)
- خائنکشی (۱۴۰۰)
- شهر گربهها (۱۳۹۹)
- خوب، بد، جلف ۲: ارتش سری (۱۳۹۸)
- غلامرضا تختی (۱۳۹۷)
- کاناپه (۱۳۹۵)
- پنجاه کیلو آلبالو (۱۳۹۴)
- یک دزدی عاشقانه (۱۳۹۴)
لیلا حاتمی از مهندسی برق تا ادبیات فرانسه در لوزان
لیلا حاتمی ، یکی از برجستهترین و شناختهشدهترین بازیگران زن ایرانی، که نام او با سینمای هنری و بینالمللی ایران گره خورده است، نیز از جمله بازیگرانی ایرانی در خارج از کشور است که مسیر تحصیلی جالبی را طی کرده است.
او که فرزند علی حاتمی، کارگردان فقید سینمای ایران و زری خوشکام، بازیگر مطرح است، در رشته ریاضی دیپلم گرفت و سپس تحصیلات خود را در رشته مهندسی برق در دانشگاه پلیتکنیک تهران (امیرکبیر) آغاز کرد. اما پس از دو سال، علاقهاش به ادبیات و هنر باعث شد تا این رشته را نیمهکاره رها کند.
این تصمیم، لیلا حاتمی را به سمت دانشگاه لوزان در سوئیس سوق داد تا در رشته ادبیات فرانسه به تحصیل بپردازد. تحصیل در رشته ادبیات در یکی از کشورهای پیشرو اروپایی، به او این فرصت را داد تا با عمق و ظرافتهای فرهنگ و هنر اروپا آشنا شود. این تجربه نه تنها دانش زبانی او را تقویت کرد (او به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، فارسی، آلمانی و ایتالیایی مسلط است)، بلکه دیدگاه هنری او را نیز گسترش داد. متاسفانه، به دلیل بیماری پدرش، او تحصیل در فرانسه را نیمهکاره رها کرد و به ایران بازگشت. اما همین سالهای تحصیل در خارج از کشور، نقش مهمی در شکلگیری شخصیت هنری و فرهنگی او ایفا کرده است.
حضور لیلا حاتمی در فیلمهای بینالمللی و توانایی او در ایفای نقش به زبانهای مختلف، گواهی بر مهارتهای زبانی و فرهنگی اوست که بخشی از آن ریشه در تجربههای تحصیلیاش در خارج از کشور دارد.
برخی از فیلمهای لیلا حاتمی عبارتند از:
- جدایی نادر از سیمین (۱۳۸۹)
- رگ خواب (۱۳۹۵)
- من (۱۳۹۴)
- در دنیای تو ساعت چند است؟ (۱۳۹۳)
- پله آخر (۱۳۸۹)
- سالاد فصل (۱۳۸۳)
- آب و آتش (۱۳۸۰)
الناز شاکردوست از نمایش در تهران تا هنر در لندن
الناز شاکردوست ، بازیگر توانمند سینمای ایران که در سالهای اخیر با ایفای نقشهای متفاوت و جسورانه، جایگاه ویژهای در میان مخاطبان و منتقدان پیدا کرده است، نیز از جمله بازیگرانی ایرانی در خارج از کشور محسوب میشود. او که فارغالتحصیل مقطع لیسانس رشته نمایش و طراحی صحنه از دانشگاه آزاد تهران مرکز است، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، به خارج از کشور سفر کند.
مقصد او برای ادامه تحصیل، شهر لندن در انگلستان بود، جایی که او در رشته هنر و در دانشگاه لندن به تحصیل مشغول شد. تحصیل در یکی از پایتختهای فرهنگی جهان، به الناز شاکردوست این فرصت را داد تا با جدیدترین متدهای آموزشی و روندهای هنری بینالمللی آشنا شود.
این تجربه نه تنها به دانش نظری او در زمینه هنر عمق بخشید، بلکه دیدگاه او را نسبت به طراحی صحنه و جنبههای بصری سینما و تئاتر گسترش داد. بازگشت او به ایران با کولهباری از دانش و تجربه بینالمللی، باعث شد تا او بتواند در انتخاب نقشهایش جسورتر عمل کرده و با رویکردی نوآورانه به کاراکترها بپردازد.
نقشهای ماندگاری که او در فیلمهایی نظیر “تی تی” و “ابلق” ایفا کرده، تا حدی مدیون همین تجربیات و بینش گسترده هنری اوست. تحصیل در خارج از کشور، به او کمک کرد تا از قالبهای پیشین خارج شده و به یک بازیگر چندوجهی و خلاق تبدیل شود.
علاوه بر این بازیگران میتوان به نامهای دیگری نظیر نیکی کریمی، گوهر خیراندیش، نازنین بنیادی، شهاب حسینی، مریم کاویانی و … هم اشاره کرد که همگی تحصیلات خود را در خارج از کشور گذراندهاند.
چرا بازیگران ایرانی به تحصیل در خارج از کشور روی میآورند؟
تمایل بازیگران ایرانی به تحصیل در خارج از کشور، ریشه در مجموعهای از دلایل آکادمیک و حرفهای دارد. این انتخاب هوشمندانه، نه تنها به ارتقاء سطح دانش و مهارتهای آنها کمک میکند، بلکه افقهای جدیدی را در عرصه هنر و فرهنگ بینالمللی برایشان میگشاید.
- دسترسی به آموزش پیشرفته: امکان بهرهمندی از امکانات آموزشی بهروز و سیستمهای آکادمیک نوین جهانی که فرصتهای بینظیری برای تحقیق و مطالعه فراهم میآورند.
- آشنایی با دیدگاههای هنری متنوع: فرصت آشنایی با سبکها، تکنیکها و دیدگاههای هنری متفاوت که به هنرمندان اجازه میدهد از قالبهای مرسوم خارج شده و نوآوری بیشتری در کارهای خود داشته باشند.
- افزایش اعتبار و فرصتهای بینالمللی: کسب مدرک از دانشگاههای معتبر خارجی، اعتبار رزومه هنرمندان را افزایش داده و درهایی را برای فعالیت در پروژههای بینالمللی، همکاری با هنرمندان خارجی و حتی تدریس در سایر کشورها باز میکند.
- غنای فرهنگی و هنری: این تجربیات نه تنها به رشد فردی و حرفهای بازیگران کمک میکند، بلکه با بازگشت آنها به کشور، دانش و مهارتهای جدید به غنای فرهنگی و هنری ایران نیز میافزاید.
تأثیر تحصیل در خارج بر حرفه بازیگری
تحصیل بازیگرانی ایرانی در خارج از کشور، میتواند تأثیرات عمیقی بر حرفه هنری آنها داشته باشد. آشنایی با متدهای جدید بازیگری، کارگردانی و تولید فیلم، دیدگاه آنها را نسبت به هنر و صنعت سینما گستردهتر میکند. آنها فرصت مییابند تا با تکنیکهای نوین اجرایی آشنا شوند، در کارگاههای آموزشی بینالمللی شرکت کنند و با کارگردانان و بازیگران از سراسر جهان تعامل داشته باشند. این تجربیات، به آنها کمک میکند تا شخصیتهای پیچیدهتر و عمیقتری را در آثار خود به تصویر بکشند و ابعاد جدیدی به بازیگری خود اضافه کنند.
همچنین، درک عمیقتر از فرهنگهای مختلف، باعث میشود تا این بازیگران بتوانند نقشهای متنوعتر و جهانیتری را ایفا کنند. برای مثال، بازیگرانی مانند لیلا حاتمی و الناز شاکردوست با تسلط بر چند زبان و آشنایی با فرهنگهای مختلف، توانایی حضور در پروژههای بینالمللی را دارند که این امر به گسترش فعالیتهای آنها فراتر از مرزهای ایران کمک میکند.
این تبادل فرهنگی و هنری، نه تنها به نفع خود هنرمند است، بلکه به ارتقاء کیفیت آثار سینمایی و تلویزیونی ایران نیز میانجامد، زیرا آنها تجربیات و دانش جدید خود را به کشور بازمیگردانند. البته در این میان، گاهی اوقات هنرمندان با چالشهای جسمی نیز روبرو میشوند، اما امید است که همه عزیزان هنرمند، سلامتی کامل داشته باشند و هیچگاه با مشکلاتی نظیر سرطان پیام دهکردی دست و پنجه نرم نکنند.
اپلای تحصیلی مسیری پرچالش اما پربار
فرآیند اپلای تحصیلی برای دانشگاههای خارج از کشور، مسیری پرچالش اما در نهایت پربار است که نیازمند دقت، برنامهریزی و دانش کافی از آخرین تغییرات قوانین مهاجرت و ویزاست. این فرآیند شامل مراحل مختلفی از جمله آمادهسازی مدارک تحصیلی، ترجمه رسمی آنها، نگارش رزومه و انگیزهنامه قوی، و کسب نمرات لازم در آزمونهای زبان (مانند آیلتس یا تافل) است.
انتخاب دانشگاه و رشته تحصیلی مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است و نیاز به تحقیق و بررسی دقیق دارد. بسیاری از بازیگران ایرانی با وجود مشغلههای کاری، زمان و انرژی زیادی را صرف این مراحل میکنند تا بتوانند به هدف خود، یعنی تحصیل در بهترین دانشگاههای دنیا، دست یابند.
در این مسیر پیچیده، سایت وایز اپلای به عنوان یک همراه متخصص، میتواند نقش کلیدی ایفا کند. وبسایت وایز اپلای با ارائه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی و کاملا رایگان برای دانشجویان ایرانی، به شما کمک میکند تا مراحل آمادهسازی مدارک، انتخاب دانشگاه و رشته مناسب و نگارش انگیزهنامهای تأثیرگذار را با اطمینان کامل طی کنید.
این پلتفرم سختیهای مسیر اپلای تحصیلی را برای شما هموار میسازد تا بتوانید دانش و مهارتهای خود را ارتقاء دهید و به عنوان سفیران فرهنگی ایران در مجامع بینالمللی بدرخشید؛ درست همانگونه که این بازیگران ایرانی با تحصیل در خارج از کشور، نه تنها به توسعه فردی خود پرداختهاند، بلکه به شکلی غیرمستقیم، به ارتقای جایگاه ایران در عرصه بینالمللی نیز کمک کردهاند. با وایز اپلای، مسیر اپلای تحصیلی شما پرچالش نخواهد بود، بلکه پربار و هدفمند دنبال میشود.
مقایسه سیستم آموزش بازیگری ایران و خارج از کشور
آموزش بازیگری در ایران و کشورهای پیشرو هنری مانند انگلستان، فرانسه و آمریکا، از نظر ساختار، متد آموزشی و ارتباط با صنعت سینما تفاوتهای بنیادین دارد. این تفاوتها صرفاً به امکانات خلاصه نمیشود، بلکه به نگاه آکادمیک به هنر بازیگری بازمیگردد.
تفاوت متدهای آموزشی
در ایران، آموزش بازیگری عمدتاً بر پایه متد استانیسلاوسکی و برداشتهای کلاسیک از آن شکل گرفته است. تمرکز اصلی بر تحلیل نقش، درک روانشناختی شخصیت و بیان احساسی است. هرچند این متد پایهای و مهم است، اما در بسیاری از مراکز آموزشی، آموزش به همین چارچوب محدود میماند.
در مقابل، در کشورهای خارجی، آموزش بازیگری چندمتدی و بینرشتهای است. دانشجویان همزمان با متدهای مختلفی مانند Meisner (تمرکز بر واکنش لحظهای و ارتباط زنده با بازیگر مقابل)، Method Acting ، Physical Theatre (تمرکز بر بدن، حرکت و فیزیک نقش) و Viewpoints و Improvisation آشنا میشوند و یاد میگیرند بسته به نقش و مدیوم (تئاتر، سینما، تلویزیون)، از متد مناسب استفاده کنند.
میزان تمرین عملی در برابر تئوری
در بسیاری از دانشگاههای ایران، بهویژه در مقاطع کارشناسی، سهم آموزش تئوریک نسبت به تمرین عملی بالاست. دانشجویان زمان قابلتوجهی را صرف مباحث نظری، تاریخ تئاتر و تحلیل متون میکنند و تمرینهای عملی معمولاً به ساعات محدود کلاس ختم میشود.
در مقابل، در دانشگاههای معتبر خارجی، آموزش بازیگری کاملاً پروژهمحور است. دانشجو:
- هر ترم در چند پروژه عملی بازی میکند
- در ورکشاپهای فشرده شرکت میکند
- روی صحنه یا جلوی دوربین واقعی تجربه کسب میکند
- بهعبارت ساده، «بازیگری با بازی کردن آموزش داده میشود»، نه فقط با مطالعه.
ارتباط دانشگاه با صنعت سینما
یکی از تفاوتهای کلیدی، ارتباط مستقیم دانشگاهها با صنعت سینما و تئاتر است. در ایران، این ارتباط اغلب غیررسمی و محدود به تلاش فردی دانشجو است.
اما در کشورهایی مانند انگلستان یا آمریکا دانشگاهها با استودیوها، کمپانیهای تئاتری و آژانسهای بازیگری در ارتباط هستند، دانشجویان در پروژههای واقعی، فستیوالها و تستهای حرفهای شرکت میکنند و بسیاری از فارغالتحصیلان مستقیماً وارد بازار کار میشوند.
همین موضوع باعث میشود تحصیل بازیگری در خارج از کشور، مسیری شفافتر و حرفهایتر برای ورود به دنیای هنر باشد.
کشورهای محبوب بازیگران ایرانی برای تحصیل
در سالهای اخیر، برخی کشورها به دلایل آموزشی، فرهنگی و حرفهای، به مقصدهای اصلی بازیگران ایرانی برای ادامه تحصیل تبدیل شدهاند. در ادامه، مهمترین آنها را بررسی میکنیم:
انگلستان (لندن)
انگلستان، بهویژه شهر لندن، یکی از مهمترین مقاصد تحصیلی برای بازیگران ایرانی محسوب میشود، زیرا ترکیبی کمنظیر از آموزش آکادمیک، تئاتر حرفهای و ارتباط مستقیم با صنعت سینما را ارائه میدهد. دانشگاهها و آکادمیهای بازیگری در این کشور تمرکز ویژهای بر آموزش عملی، اجرای زنده و تربیت بازیگر برای صحنه و دوربین دارند و رشتههایی مانند بازیگری، تئاتر و پرفورمنس در آنها بسیار پرطرفدار است. زبان تحصیل در این کشور انگلیسی است و همین موضوع مسیر حضور در پروژههای بینالمللی را برای بازیگران هموارتر میکند.
فرانسه
فرانسه برای بازیگران ایرانی که به بازیگری هنری، سینمای مؤلف و نگاه فرهنگی عمیقتر به هنر علاقهمند هستند، مقصدی جذاب بهشمار میرود. سیستم آموزشی این کشور بیش از آنکه بر بازیگری تجاری تمرکز داشته باشد، بر تحلیل شخصیت، بیان هنری، بدن و اندیشه تمرکز دارد و رشتههایی مانند هنرهای نمایشی، بازیگری و سینما از محبوبترین گزینهها هستند. زبان اصلی تحصیل در فرانسه، زبان فرانسوی است، هرچند برخی دورهها به زبان انگلیسی نیز ارائه میشوند و تحصیل در این فضا دیدگاه بازیگر را نسبت به هنر بهطور جدی گسترش میدهد.
آمریکا
آمریکا به دلیل قرار گرفتن در قلب صنعت سینمای جهان، یکی از رؤیاییترین مقاصد تحصیلی برای بازیگران ایرانی محسوب میشود، زیرا آموزش بازیگری در این کشور پیوندی مستقیم با بازار کار حرفهای دارد. دانشگاهها و مدارس بازیگری آمریکا تمرکز زیادی بر متدهایی مانند متد اکتینگ و بازیگری مقابل دوربین دارند و رشتههایی نظیر بازیگری برای فیلم، هنرهای نمایشی و سینما بیشترین متقاضی را به خود اختصاص میدهند. زبان تحصیل در آمریکا انگلیسی است و حضور در این سیستم آموزشی، بازیگران را از همان دوران تحصیل وارد فضای حرفهای میکند.
سوئیس
سوئیس مقصدی مناسب برای بازیگرانی است که به آموزش آکادمیک با کیفیت بالا، فضای چندفرهنگی و رویکرد تحلیلی به هنر علاقه دارند. تحصیل بازیگری در این کشور معمولاً با تمرکز بر هنرهای نمایشی، مطالعات تئاتر و هنرهای بینرشتهای انجام میشود و محیط آموزشی آن آرام، دقیق و پژوهشمحور است. زبان تحصیل بسته به دانشگاه میتواند فرانسوی، آلمانی یا انگلیسی باشد و همین تنوع زبانی، توانمندی ارتباطی بازیگران را تقویت میکند.
کانادا
کانادا بهدلیل کیفیت آموزشی مناسب، هزینههای منطقیتر نسبت به آمریکا و مسیر شفافتر اقامت پس از تحصیل، به یکی از مقاصد محبوب بازیگران ایرانی تبدیل شده است. دانشگاهها و کالجهای این کشور رشتههایی مانند بازیگری، هنرهای نمایشی و فیلم را با تمرکز بر آموزش عملی و پروژهمحور ارائه میدهند و ارتباط مناسبی با صنعت سینما و تلویزیون دارند. زبان تحصیل در کانادا انگلیسی یا فرانسوی است و همین موضوع امکان فعالیت در بازارهای هنری متنوع را برای فارغالتحصیلان فراهم میکند.
به نظرم تجربه فرهنگی این بازیگرها حتی از مدرک تحصیلیشون مهمتر بوده.
دقیقاً همینطوره. قرار گرفتن در فضای چندفرهنگی اغلب تأثیر عمیقتری از صرفِ مدرک روی نگاه هنری بازیگر میذاره.