محمدرضا مهدویپور/ در تقویم جمهوری اسلامی ایران «هفته دولت» هر سال از ۲ شهریورماه آغاز میشود و تا ۸ شهریور یعنی سالروز شهادت «محمدعلی رجایی» دومین رئیسجمهور ایران و «محمدجواد باهنر» نخستوزیر، در ماجرای انفجار تروریستی دفتر نخستوزیری در سال ۱۳۶۰ هجریشمسی، ادامه دارد و این زمان هر ساله به عنوان یک فرصت بسیار مناسب برای «مرور عملکرد یک ساله دولتها» محسوب میشود. فرصتی ویژه که البته امسال با توجه به فرمایشات روز یکشنبه «امام خامنهای» ملاحظه و مراعات چند نکته را ضروری میسازد:
۱/ توجه به این دستور و فرمایش صریح «امام خامنهای» که «خدمتگزاران کشور را مردم حمایت کنند؛ رئیسجمهور را حمایت کنند. رئیسجمهور، پُرکار و پُرتلاش و پیگیر است؛ عناصرِ اینجور که پُرکار باشند، پُرتلاش باشند، پیگیر باشند، اینها را باید قدرشناسی کرد.» بیش از هر زمان لزوم «نقد مصلحانه» و ارایه نظرات و پیشنهادهای عملی برای کارآمد ساختن «دولت چهاردهم» را در مسیر سه سال پیش رو ضرورت میبخشد. «نقدی» که با رویکرد «حمایت از رئیس جمهور» و قدردانی از زحمات ایشان صورت پذیرد. «نقدی» که به دور از هیاهو و «تخریب» و بر پایهی دلسوزی، عقلانیت و انصاف بنا شده باشد و نه تنها «اعتماد عمومی» را تضعیف نکند، بلکه به «تقویت سرمایه اجتماعی دولت چهاردهم» و در کلیت خود «نظام جمهوری اسلامی» منجر گردد این در حالی است که هیچ مدیریتی خالی از خطا و کاستی نیست و تنها با نقد دقیق، واقعبینانه و خیرخواهانه میتوان ضعفها را شناسایی و برطرف کرد. نقدی که با توجه به روحیه «پُرکار و پُرتلاش و پیگیر» بودن «رئیس جمهور پزشکیان» میتواند به اصلاح و بهبود وضعیت موجود منجر و زمینهی جبران هرچه سریعتر عقبماندگیها، رفع مشکلات معیشتی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و پیشبرد کلان پروژهها بر بستر تحقق «آرمانهای انقلاب اسلامی» را فراهم سازد.
۲/ امسال «هفته دولت» با عنوان «۱۲ ماه تلاش، ۱۲ روز دفاع» نامگذاری شده است. شعاری که تبیین ماهیت و چگونگی «تلاش ۱۲ ماهه» صورت پذیرفته در آن نیازمند شفافیت بوده و لازم است تا ابعاد مختلف آن به صورت آماری و با دادههای مشخص، رسانهای و در اختیار و دسترس عموم جامعه قرار گیرد. اقدامی ضروری که نهتنها به افزایش اعتماد عمومی و ارتقای سرمایه اجتماعی منجر خواهد شد، بلکه زمینه نقد سازنده، اصلاح کاستیها و بهبود عملکرد در سالهای آینده را نیز فراهم میآورد و بیش از هر چیز «افکار عمومی جامعه» را که حالا با مقایسه وضعیت معیشت خود و شیب صعودی و روزانه قیمت کالاهای اساسی در ۱۲ ماه گذشته نمره قابل قبولی به «دولت چهاردهم» نمیدهند و … را توجیه میسازد و ضمن شفافسازی «نقطه هدف دولت چهاردهم» و تشریح میزان تحقق اهداف، منابع تخصیصیافته و نتایج حاصل، بهصورت مستند و آماری برای ایشان، موجب ارتقای حکمرانی و تقویت ارتباط میان «دولت-ملت» شده و ضریب تاب آوری جامعه را در مسیر تدوام اعتماد به «دولتمردان چهاردهم» در کمتر از سه سال پیش رو را بالا میبرد.
۳/ «وفاق» عنوان شعار اصلی «دولت چهاردهم» بود. شعاری که به دلیل عدم تبیین مناسب، نوعی از توهم و توقع را برای «جبهه ضدانقلاب» و «معارضان نظام جمهوری اسلامی» ایجاد کرده بوده و حتی برخی از ایشان را به وادی سهم خواهی و جایابی خود در قالب این «وفاق» کشانده بود. البته این همه در حالی بود که دایره «وفاق» مدنظر «رئیس جمهور پزشکیان» به هیچ عنوان طیف غیر معتقد به «نظام جمهوری اسلامی» و پایبند به «انقلاب اسلامی» را در بر نمیگرفت و اساسا شخص «رئیس جمهور پزشکیان» به حسب آشنایی و انس ویژهای خود با کلام «امیرالمومنین علیه السلام»، بیش از هر فرد دیگری در «دولت چهاردهم» به این موضوع توجه داشت که «کَثرَةُ الوِفاقِ نِفاقٌ»! اما با این همه عدم تبیین شفاف دایره «وفاق» و حضور برخی چهرههای لیبرال در طیف ملازمان «دولت چهاردهم» موجب شده بود تا از این شعار به عنوان «وفاق حداکثری» سوء برداشت صورت پذیرد و شمولیت آن آنچنان گسترده و مبسوط دیده شود که حتی جماعت منافقین و سلطنتطلبان و … را متوهم سازد! تصوری که البته در روزهای اخیر و به واسطه صراحت بیان و ادبیات صریح «دولتمردان چهاردهم» و تعریف شفاف و مرزبندی آشکار ایشان در مواجهه با بیانیه ۱۱ بندی «جریان رفرمیست انقلاب اسلامی» موسوم به «جبهه اصلاحات» به کلی اصلاح گردید و موجب شد تا حریم «وفاق» تا حدودی شفاف گردد و این «وفاق» بر بستر یک «دو قطبی» کاملا صحیح و هوشمندانه با عنوان «وطن دوست» و «وطن فروش» مورد بازتعریف و جبهه بندی قرار گیرد.
۴/ مبتنی بر فرمایش «امام خامنهای» در شهریورماه سال ۱۴۰۱ هجریشمسی؛ «یک کارکرد دیگرِ هفتهی دولت، فرصت پرداختن به دولتی است که بر سر کار است؛ یعنی بپردازیم به مسائل این دولت، دربارهاش فکر کنیم، دربارهاش حرف بزنیم، روی نقاط قوّت و نقاط ضعف فکر کنیم؛ آن کسانی که اهل فکرند فکر کنند و از آنها استفاده کنند. این عادت خیلی خوبی است که ما این هفتهی دولت را هر سال داریم و این فرصت است برای اینکه بتوان دربارهی مسائل دولت فکر کرد، حرف زد، تصمیمگیری کرد.» از این جهت لازم است تا از این «کارکرد هفتهی دولت» با بهانههایی همچون «تضعیف دولت» و «نادیده انگاری خدمات دولت» و … غفلت صورت نگیرد و با مساعدت «رئیس جمهور پزشکیان» شرایطی فراهم گردد که «نقد مصلحانه» شنیده و توسط دستگاههای مربوطه به صورت «شفاف» و مستند مورد پاسخگویی واقع شود.
۵/ «دولت چهاردهم» شاید بیبرنامهترین دولت در طول «تاریخ معاصر ایران» است. دولتی که در شرایطی کاملا «فورس ماژور» (Force Majeure) عهدهدار «قوه مجریه» در کشور شد. شرایطی که در پس سقوط بالگرد «رئیس دولت سیزدهم» به وجود آمده بود و کشور را به صورتی غیرقابل پیشبینی و یکسال زودتر از موعد مقرر در مواجهه با یک انتخابات دو مرحلهای قرار داده بود. انتخاباتی که با مشارکتی ۵۰ درصدی واجدان شرایط رقم خورد و در نهایت منتج به حضور «دولت چهاردهم» با شکننده ترین میزان رای ماخوذه بر مصدر امور کشور گردید. البته این تمام ماجرا نبود و استقرار «دولت چهاردهم» از همان روز اول با فشارهای حداکثری دشمنان خارجی و «دومینوی» (Domino Chain) ویژهای از خصومت دشمنان نظام جمهوری اسلامی در پرتو تحولات منطقهای و جهانی همراه گردید. اتفاقاتی که با «شهادت اسماعیل هنیه» پس از شرکت در «مراسم تحلیف پزشکیان» در ۱۰ مردادماه آغاز و با «شهادت سید حسن نصرالله» در ۶ مهرماه و سقوط دولت رسمی و قانونی سوریه به دست «گروهک تروریستی تحریر شام» در ۱۸ آذرماه و حضور مجدد «دونالد ترامپ» در جایگاه «ریاست جمهوری آمریکا» در ۱ بهمنماه و زنجیرهای از رویدادهای بیسابقه و یا کمسابقه داخلی، منطقهای و جهانی ادامه پیدا کرد و در نهایت به آغاز رسمی «تجاوز نظامی رژیم کودک کش صهیونی» در بامداد جمعه ۲۳ خردادماه و همراهی بیسابقه و رسمی «ایالات متحده آمریکا» در تجاوز به جغرافیای سرزمینی ایران به اوج خود رسید و این همه در حالی است که حالا کارنامه یک ساله دولت در زمینه اقتصاد و معیشت عمومی جامعه با نقاط تاریک بسیاری همچون افزایش چندباره و بعضا نجومی شدن قیمت نان و برج و حبوبات و مایهتاج عمومی جامعه در کنار دوبرابر شدن نرخ دلار و سکه و قطعیهای برق و آب و … همراه شده است. همراهی ویژهای که شاید هر فردی غیر از «پزشکیان» را میتوانست به وادی «استعفا» و یا «استیضاح» بکشناد و کلیت کابیه و دولت را دچار فروپاشی از دورن سازد. اما در این میان برگ برنده «رئیس جمهور پزشکیان» پیوند عمیق او با «امام امت» و صراحت لهجه او در بیان این مطلب است که «ما بدون تعامل، هماهنگی و نظر مقام معظم رهبری حرکتی انجام نداده و نخواهیم داد»! برگ برندهای که پایههای سست و بنیان ضعیف «دولت چهاردهم» را به قامت قدرتمند و مستحکم «نظام جمهوری اسلامی» پیوند زده و موجب شده تا «کیان دولت» از هم نپاشد و همچنان راست قامت به پیش برود تا انشاءالله در ماههای آتی با اقدام و عمل مناسب دولتمردان، وضعیت جامعه به ثبات رسیده و با بهبود وضعیت دوران هزینه کردن از «سرمایه اجتماعی و ذخایر معنوی جمهوری اسلامی» توسط «دولت چهاردهم» به پایان برسد.
۶/ بنبابر فرموده «امام امت» و ادبیات صریح ایشان، «رئیسجمهور، پُرکار و پُرتلاش و پیگیر است». اما معالاسف این پُرکاری عموما با ضعف «روابط عمومیها» در ارایه «گزارش عملکرد» مواجه شده است. البته در این میان اشتباه بزرگ و سعی ویژه «تیم رسانهای دولت» در روی آوردن به «کار نمایشی» بجای ارایه «گزارش عملکرد» و در معرض قرار دادن واقعیات موجود ساختار و اقدامات انجام گرفته و … است. اقدامی که موجب شده تا ابعاد پرکاری و پرتلاشی و پیگیری «رئیس جمهور پزشکیان» در نظر عموم جامعه به عنوان «شوآف رسانهای» قلمداد شود و این گونه ذهنیتی برای جامعه ایجاد گردد که «دولت چهاردهم» دولتی خسته است که بجای اقدام و عمل ملموس، تمام توان خود را معطوف «رسانه» ساخته و با «اقدامات نمایشی» تنها به دنبال این است که «مردم از ما تعریف کنند»!
۷/ منظور از «گزارش عملکرد» نه شوآف رسانهای و انجام «کار نمایشی» است و نه تنظیم «گفتارهای زیبا» و «بیانیهخوانی» در دیدارهای عمومی و خصوصی است؛ بلکه «گزارش عملکرد» یعنی اسنادی که به صورتی منظم و در فواصل معینی از سال تنظیم میشود و در آن عملکرد نوبهای هر ساختاری به صورتی مستند و مستدل و در قالب جداول و نمودارهای معینی به ثبت و ضبط رسیده است. گزارشهایی که به صورت اسنادی قابل استناد و در بردارنده اطلاعاتی از «وضعیت موجود» و کم و کیف نحوه «انجام ماموریت» تا زمان تنظیم آن بوده و از این جهت از ارزش تحلیل و داوری برخوردار میباشند و اینگونه است که بهرهبرداری صحیح و نظاممند از فن گزارشنویسی و گزارشدهی برای پیشبرد اهداف هر سازمانی از اهمیت فوقالعادهای برخوردار میباشد و حتی از «گزارش عملکرد» میتوان به مثابه یک شریان حیاتی و عامل پویایی و کارآمدی یک ساختار تعبیر نمود. با این همه متاسفانه هستند برخی از «روابط عمومیها» که سعی میکنند تا با نادیده انگاشتن چنین وظیفه مهمی، صرفا به تنظیم و انعکاس سخنان و مصاحبههای مدیران اکتفا نموده و حتی بعضا با سفارش برخی مدح و ذم گوییهای زرد به برخی «فیک نیوزها» و یا برخی رسانههای معتبر و …، مجموع این نوشتارهای پراکنده را به عنوان «گزارش عملکرد» خود تلقی و منتشر نمایند. اما باید توجه داشت که اتخاذ چنین رویکردی بجای «گزارش عملکرد» در بیشتر مواقع از صورت «گزارشسازی» برخوردار میشود و نه تنها اسباب استهزاء آن ساختار را در میان خواص در پی دارد؛ بلکه موجب نزول شان و جایگاه یک سازمان در افکار عمومی میشود. پس مجددا باید تاکید نمود که «گزارش عملکرد» ابتداییترین اقدام یک ساختار در جهت انجام وظایف و ماموریتهای خود محسوب میشود و قطعا اگر نتایج تعریف شده در این گزارشها برای جامعه محسوس نباشد؛ حتی انتشار صدها «گزارش عملکرد» نه تنها پَشیزی ارزش ندارد، بلکه دقیقا همان اتفاقی را رقم میزند که در برخی از ادوار گذشت شاهد آن بودیم! اتفاقی که برخی از آن با عنوان «شارلاتانیزم رسانهای» و یا «تحمیق افکار عمومی توسط روابط عمومیها» یاد میکنند.
۸/ اگرچه جای «گزارش عملکرد» در تببین «اقدامات فرهنگی دولت چهاردهم» و بالاخص «شفافیت» در «عملکرد مالی زیر مجموعههای وزارت ارشاد» به شدت خالی است؛ اما همچنان لازم است تا برای قضاوت صحیح، منتظر «جشنوارههای هنری فجر» در زمینههای مختلف «سینمایی» و «هنرهای تجسمی» و «موسیقی» و «تئاتر» و … ماند و آن هنگام بدون هرگونه ملاحضه و عذرتراشی متداولی در مورد «عملکرد فرهنگی دولت چهاردهم» قضاوت نمود. البته قبل از آن نیز برگزاری «سی و هفتمین جشنواره بین المللی فیلمهای کودکان و نوجوانان» در اواسط مهرماه و «چهل و دومین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران» در اواخر مهرماه و «نوزدهمین جشنواره سینماحقیقت» در آذرماه و «هجدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان» و «بیستودومین جشنواره بینالمللی نمایشهای آئینی و سنتی» و «سی و دومین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران» و … هریک به نوبه خود میتوانند بخشی از «عملکرد فرهنگی دولت چهاردهم» را هویدا و قابل ارزیابی سازند و مشخصا نشان دهد که «وزارت ارشاد دولت چهاردهم» تا چه میزان بر این عقیده استوار است و انشاءالله به خوبی و درستی باور دارد که «منابع مالی دولت جمهوری اسلامی ایران، مختص آثاری است که بتواند جریان هنر اصیل و والای انقلاب اسلامی را پیش ببرد»!
نظرات کاربران